Brede scholen in Alkmaar

Stand van zaken 2010

Inleiding

De brede school is acht jaar geleden in Alkmaar geïntroduceerd. Inmiddels heeft de brede school een vaste plek in het jeugdbeleid gekregen. Voor het primair onderwijs is programmalijn 2 ontwikkeld: ‘School in de wijk’. Voor het voortgezet onderwijs is de brede school terug te vinden in programmalijn 5: ‘Jongeren besteden op verantwoorde wijze hun vrije tijd’. De brede school biedt kinderen, jongeren en hun ouders een sluitend netwerk van voorzieningen die met elkaar regelen dat onderwijs, activiteiten, opvang en zorg goed op elkaar afgestemd zijn.

Aantal brede scholen

Inmiddels zijn er zeventien brede scholen in het primair onderwijs in Alkmaar en twee brede VMBO scholen in het voortgezet onderwijs (VO). De brede scholen primair onderwijs bieden allen een breed en gevarieerd pakket aan activiteiten na schooltijd zoals bijvoorbeeld allerlei sporten, toneel, muziek en dans maar ook dierverzorging, EHBO, koken en striptekenen. De brede school biedt ook
activiteiten aan voor ouders (opvoedingsondersteuning) en op een zestal scholen schoolmaatschappelijk werk. De laatste jaren is in het primair onderwijs de vraag van ouders naar goede kinderopvang enorm toegenomen. Uitbreiding op uitbreiding is aan de orde van de dag. De vraag naar goede kinderopvang en de gedeeld gevoelde verantwoordelijkheid van ouders en school in de opvoeding van kinderen, hebben school en ouders dichter bij elkaar gebracht. Van brede basisscholen wordt steeds weer en steeds meer gevraagd om hier, samen met kinderopvangorganisaties, vorm aan te geven. De brede school VMBO kenmerkt zich door een sterkere verbinding met het binnenschoolse
dan het primair onderwijs. Populair zijn activiteiten op het gebied van sport en cultuur, maar ook bijvoorbeeld fotografie en film maken of een project waarbij jongeren ervaren hoe het is om met een handicap te leven. In 2008 namen in het primair onderwijs 1900 kinderen en in het voortgezet
onderwijs 900 kinderen aan activiteiten deel.

De meerwaarde van de brede school

De afgelopen jaren zijn rondom de brede school ‘vitale coalities’ ontstaan doordat het denken vanuit het kind en de ouders centraal staat. Bij een ‘vitale coalitie’ wordt gekeken wat er nodig is, om, ondanks soms knellende regelgeving en institutionele belangen, zaken te realiseren die goed
zijn voor de leerling en diens ouders. Vaak begint dit op het niveau van uitproberen, om bij gebleken succes te bezien of dit blijvend in het beleid kan worden opgenomen. Hoewel het echte werk op en rond de scholen plaatsvindt, kan het niet anders dan dat de gemeente hierin een regierol vervult.
Enkele voorbeelden van hoe samenwerking in het voordeel van kind en ouder uit kan pakken:

• De doorlopende leerlijn: doorlopende taalmethode van peuterspeelzaal naar onderbouw basisschool waarbij een ‘warme overdracht’ plaatsvindt als het kind in groep 1 begint. Kinderen hebben bij de start op de basisschool een aantoonbare geringere taalachterstand.

• Het zorgnetwerk rondom het kind: kinderen en ouders ondervinden, indien nodig, niet alleen begeleiding vanuit de school, maar kunnen ook een beroep doen op het schoolmaatschappelijk werk in een rechtstreekse lijn met Bureau Jeugdzorg en het CJG. Bij verdergaande problemen wordt het buurtnetwerk jeugdhulpverlening ingeschakeld, waarbij organisaties in de buurt met
elkaar afspreken wie wanneer actie onderneemt en hoe de hulpverlening aan kind en gezin in gang gezet kan worden.

• De naschoolse verrijkingsactiviteiten brengen sport, cultuur en leerondersteunende activiteiten naar de scholen. Leerlingen kunnen aansluitend aan hun lesdag tegen geen of geringe kosten hieraan deelnemen. Deelname is de afgelopen jaren enorm toegenomen.

• Aansluiting tussen onderwijs en opvang: het kind kan in dezelfde wijk als waar het naar school gaat, ook opvang genieten. Dit voorkomt vervoer van kinderen naar allerlei locaties. Kinderen kunnen bovendien ook na schooltijd, terwijl zij gebruik maken van de buitenschoolse opvang (BSO), spelen met hun eigen vriendjes en vriendinnetjes uit de buurt. Het halen en brengen door
ouders beperkt zich tot overzichtelijke afstanden.

In de basis is de brede school een plek waar organisaties bij elkaar komen, die ieder hun eigen doelstelling hebben. De overlap in deze doelstellingen zet samenwerking in gang, die leidt tot een versterking in het aanbod rondom het kind en zijn/haar ouders.

Wat bereikt is
In de afgelopen jaren zijn zeventien brede scholen opgezet in het primair onderwijs en twee in het voortgezet onderwijs. Goede ervaringen van de afgelopen jaren zijn de volgende:

• Het draagvlak en enthousiasme onder schooldirecteuren is van meet af aan groot geweest en er is nog steeds veel ambitie onder de schooldirecteuren om hun brede school verder te ontwikkelen.

• Het aantal brede scholen in Alkmaar steekt zeer gunstig af tegen het landelijke gemiddelde en is nog groeiende. Naast de bestaande zeventien brede scholen in het basisonderwijs en twee in het voortgezet onderwijs hebben nog eens drie basisscholen en het van der Meijcollege aangegeven zich te willen verbreden.

• Er is een groot aanbod van sport- en cultuuractiviteiten, waar grote aantallen kinderen aan deelnemen.

• De opvangcapaciteit in of in de nabijheid van scholen is in twee jaar tijd meer dan verdubbeld.

• Er is een aanbod opvoedingsondersteuning voor ouders naar de scholen gebracht, wat de deelname aan deze cursussen fors heeft doen toenemen.

• Aan een zestal scholen met de meest complexe leerling-populatie is een vaste
schoolmaatschappelijk werker verbonden.

• De koppeling van het peuterspeelzaalwerk aan het onderwijs, waarbij een gezamenlijke taalmethodiek wordt gehanteerd.

• Steeds meer partners hebben zich bij de brede school aangesloten; naast de partners vanaf het begin (Kern8, Sportbureau, SKOA, BJZ) sinds een aantal jaren bijvoorbeeld ook Artiance en de kinderopvangsector.

• De gemeente en schooldirecteuren hebben deze werkwijze in nauw contact met elkaar ontwikkeld via de werkgroepen brede scholen waar de gemeentelijke brede schoolcoördinator trekker van is. Dit leverde korte lijnen op waardoor snel naar het activiteitenniveau en uitvoering overgestapt kon
worden.

• De keuze voor stedelijke regie en een ‘Alkmaars model’ heeft goed uitgepakt. Veel andere steden kiezen voor een aparte organisatie per brede school met een flinke inzet van coördinatie. In Alkmaar wordt het aanbod stedelijk door de gemeentelijke brede schoolcoördinator gekoppeld met de betrokken organisaties en naar de scholen gebracht. Hierdoor is per school slechts een gering aantal uren coördinatie nodig en hoeft niet iedere school het wiel opnieuw uit te vinden, omdat zij gebruik kunnen maken van de expertise van de verschillende organisaties, die op meerdere brede
scholen actief zijn.

Brede Scholen per wijk

Basisonderwijs:

Overdie/Kooimeer
- Sint Matthias (110 ll)
- Wegwijzer (139 ll)
- K. de Jong (373 ll)
- Fontein (185 ll)

Huiswaard
- Jules Verne (193 ll)
- Regenboog (288 ll)
- Prinsenhof (119 ll)

De Hoef
- Driemaster (331 ll)
- Bosboom (58 ll)

Schermereiland
- Jules Verne
- Oudorperdijkje (67ll)

De Mare/ Daalmeer
- De Vlieger (181 ll)
- ’t Baeken ( 247 ll)
- Oranjehof 1 en 2 (256 ll)
- Liereland/Cilinder (369 ll)

Centrum
- Bello (111 ll)
- De Kring (382 ll)

Vroonermeer
- De Lispeltuut (262 ll)

Brede Scholen in het Voortgezet Onderwijs:
- Jan Arentsz, VMBO onderbouw
- Petrus Canisius College, VMBO onderbouw
- Van der Meijcollege

Documenten
De gemeente Alkmaar stelde de volgende documenten beschikbaar:

• <link fileadmin pdf>Voortgangsrapportage 2003-2006
  
• <link fileadmin doc alkmaar voortgangsvisie oktober internal-link>Voortgangsvisie 2003. Een terug- en vooruitblik op 3 jaar brede school in Alkmaar
  
• <link fileadmin doc alkmaar voortgangsrapportage brede scholen juni internal-link>Voortgangsrapportage brede scholen, juni 2004
  Een overzicht van de ontwikkelingen tussen september 2001 en augustus 2004
  
• <link fileadmin doc alkmaar samenvatting voortgangsrapportage internal-link>Samenvatting voortgangsrapportage 2004
• <link fileadmin fotografie annemarie beleidsnota_herijking_brede_school_def.pdf download>Beleidsnota herijking Brede School 2009

Contactpersonen
Willie van der Pijl
Beleidsmedewerker Jeugd en Brede school
Gemeente Alkmaar, sector Maatschappelijke Ontwikkeling
telefoon: 072 5488137
mail: <link mail>wpijl2@alkmaar.nl
post: postbus 53, 1800 BC Alkmaar

<link>